ساختمان‌های اداری

ساختمان‌های اداری

      بطورکلی به فاضلابی که در نتیجه استفاده انسان از آب برای مصارف بهداشتی تولید می­شود، فاضلاب بهداشتی  می­گویند. از آنجا که این فاضلاب در اثر فعالیت­های انسانی تولید می­گردد، گاهی به آن فاضلاب انسانی نیز گفته می­شود. سرویس­های بهداشتی، استحمام، شستشوی ظروف، شستشوی سطوح و لباسشویی عمده­ ترین فعالیت­هایی هستند که به تولید فاضلاب بهداشتی-انسانی منجر می­شوند.
      یکی از مراکز تولید فاضلاب­های بهداشتی، ساختمانهای اداری هستند. اگرچه این ساختمان­ها معمولاً در محدوده شهری قراردارند و امکان تخلیه فاضلاب­ آنها به شبکه جمع آوری فاضلاب شهری فراهم است، اما گاهی به دلایل زیر نیاز به تصفیه فاضلاب آنها وجود دارد. برخی از این دلایل عبارتند از:
1- وجود ساختمان اداری در خارج از محدوده خدمات شهری
2- عدم احداث شبکه جمع آوری فاضلاب شهری
3- مقررات و ضوابط زیست محیطی شهرداری یا دیگر سازمان­های خدمات شهری
4- محدودیت منابع آب و لزوم استفاده از پساب تصفیه شده برای آبیاری فضای سبز
      در ساختمان­های اداری اصلی­ترین منابع تولید کننده فاضلاب سرویس­های بهداشتی و فاضلاب ناشی از شستشوی سطوح مختلف ساختمان و فاضلاب ناشی از شستشوی ظروف غذای کارکنان است. البته در برخی ساختمان­های اداری که مجهز به رستوران هستند، مقداری فاضلاب ناشی از رستوران و شستشوی ظروف پخت غذا نیز به آن افزوده می­شود.
      با توجه به محدودیت فضای در دسترس در ساختمان­های اداری و همچنین حجم فاضلاب این ساختمان­ها که معمولا کمتر از 50 مترمکعب در شبانه روز است، بهترین گزینه برای تصفیه این فاضلاب­ها استفاده از پکیج­های فلزی تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی می­باشد.
    فرآیند مورد استفاده در این پکیج­ها ((لجن فعال با هوادهی گسترده)) یا ((SBR)) می­باشد.

1- حجم فاضلاب

    حجم فاضلاب بهداشتی-انسانی ساختمان­های اداری بستگی مستقیمی به تعداد پرسنل تحت پوشش دارد. در ساختمان­های اداری معمولا برای تعیین حجم فاضلاب بهداشتی-انسانی تعداد پرسنل را در مقدار سرانه تولید فاضلاب آنها ضرب می نمایند. در جدول 1 سرانه تولید فاضلاب در ساختمان­های اداری آمده است.
      بطور مثال اگر یک ساختمان اداری دارای 150 نفر کارمند با 8 ساعت کاری و 8 نفر با 12 ساعت کاری باشد و همچنین غذای پرسنل در آشپزخانه ساختمان تهیه و سرو شود، حجم فاضلاب تولیدی بصورت زیر محاسبه می شود.

  بنابراین با توجه به ظرفیت استاندارد پکیج­ها فلزی، استفاده از یک پکیج به ظرفیت 12 مترمکعب در شبانه روز پیشنهاد می­شود.

2- کیفیت فاضلاب

   مواد خارجی که طی فعالیت­های انسانی وارد آب می­شود،  تعیین کننده کیفیت فاضلاب بهداشتی هستند. از آنجا که ماهیت فعالیت­های بهداشتی-انسانی نه تنها در کشور ما بلکه در دیگر کشورهای جهان نیز تقریباً ثابت است لذا نوع مواد خارجی آلاینده­ای که وارد آب مصرفی می­شوند در محدوده مشخصی قرار دارند.
     اما چون حجم مصرفی آب در این فعالیت­ها بسته به سطح فرهنگ استفاده از آب و امکانات بهداشتی متفاوت است، غلظت موادآلاینده در فاضلاب در نقاط مختلف تغییر می­‌کند. به عبارت دیگر هرچه مصرف آب بیشتر باشد غلظت آلاینده­ ها در فاضلاب کمتر خواهد بود. در جدول 2 آنالیز نمونه­ وار كيفيت فاضلاب‌هاي بهداشتي ساختمان­های اداری كشور ما آمده است.

3- فرآیند تصفیه فاضلاب

     انتخاب فرآیند تصفیه یکی از مهمترین بخش­های طراحی یک سیستم تصفیه فاضلاب می­باشد که هرگونه اشتباه در آن باعث هدررفت هزینه ­های مالی و زمانی انجام شده می­‌شود. مهمترین عوامل موثر در انتخاب فرآیند تصفیه عبارتند از:
1- حجم فاضلاب
2- غلظت هریک از آلاینده­ ها به خصوص دو شاخص مهم BOD5و COD
3- نسبت BOD5به COD
4- راندمان مورد نیاز جهت تصفیه
5- سهولت راهبری و بهره­برداری از سیستم
6- نوسانات کیفی و کمی در تولید فاضلاب
7- هزینه راهبری و بهره برداری از سیستم
  بخش عمده ­اي از آلاينده­ هاي فاضلاب‌هاي بهداشتي را موادآلي تشكيل مي­دهند كه توسط ميكروارگانيسم­ها قابل تجزيه مي­باشند. بطوركلي تجربيات عملي و دانش تصفيه نشان داده است كه وقتی نسبت BOD5به COD  بيش از 0/50 باشد، استفاده از روشهاي بيولوژيكي تصفية فاضلاب با توجه به كارايي بالاي آنها اولويت دارد. اين درحالي است كه اين نسبت در فاضلاب‌هاي بهداشتي در محدودة 0/70 – 0/65 قراردارد كه نشان از قابليت بسيارخوب آنها براي تصفية بيولوژيكي است. چون غلظت BOD5 فاضلاب­های بهداشتی کمتر از 1000 میلیگرم در لیتر است، استفاده از فرآیندهای بی­­هوازی که در غلظت های بالا کارایی دارند، تأثیر قابل توجهی در فرآیند  تصفیه نداشته و بهتر است که برای دستیابی به یک سیستم تصفیه کارا و کم­ هزینه ­ازفرآیندهای هوازی بیولوژیکی برای تصفیه این نوع فاضلاب­ها استفاده نمود.

     از آنجائیکه بخشی از مواد آلاینده فاضلاب بصورت معلق بوده وقابلیت ته­ نشینی دارند، لذا به منظور کاهش بار وارده بر سیستم هوازی بهتر است که از یک سپتیک تانک قبل از واحد هوازی استفاده نمود. بدین ترتیب بخش عمده­ای از ذرات معلق طی فرآیند ته ­نشینی و شناوری بصورت فیزیکی و با هزینه کمتر و سهولت بیشتر از فاضلاب جدا می­شوند. به علاوه وجود شرایط مناسب برای رشد برخی باکتری­ها و میکروارگانیسم­ها در لجن تجمع یافته و ته ­نشین شده در سپتیک تانک، باعث انجام برخی فرآیندهای بیولوژیکی در تصفیه فاضلاب شده بطوریکه راندمان سپتیک تانک در تصفیه فاضلاب­های بهداشتی معمولاً به 30-10 درصد می­رسد. معمولاً از مخزن دوم سپتیک تانک نیز برای پمپاژ فاضلاب به مخزن هوادهی سیستم تصفیه بیولوژیکی استفاده می­شود.
   چون باکتری­ها و میکروارگانیسم­ها مهمترین عوامل در تصفیه این نوع فاضلاب هستند، لذا همواره بخشی از آنها از واحد ته­ نشینی ثانویه خارج شده و همراه با پساب از سیستم بیرون می­روند. به منظور جلوگیری از بروز هرگونه مشکل ناشی از آنها در اغلب موارد از یک سیستم گندزدایی (ضدعفونی) برای حذف آنها استفاده می­شود.