اکسیژن خواهی بیولوژیکی (BOD5)

(BOD5  (Biochemical Oxygen Demand

     BOD5  یا همان ((اکسیژن خواهی بیوشیمیایی)) یکی از مهمترین شاخصهای سنجش آلودگی فاضلاب است. آلودگی فاضلاب ناشی از مواد خارجی است که وارد آب شده و بصورت معلق یا محلول باعث آلودگی آن و تولید فاضلاب شده اند. بدیهی است هرچه مقدار این مواد در فاضلاب بیشتر باشد، بارآلودگی آن نیز بیشتر خواهد بود. بنابراین اندازه گیری مقدار مواد خارجی فاضلاب کلید اصلی در تعیین مقدار آلودگی و آلایندگی فاضلاب است.

  
    به عبارت دیگربرای تعیین این مقدار بجای استفاده از موادشیمیایی برای اکسیداسیون از میکروارگانیسم­ها استفاده می شود تا مشخص شود که میکروارگانیسم­ها چه بخشی از کل موادخارجی را می توانند اکسید نمایند. مقدار اکسیژن مصرفی میکروارگانیسم­ها برای اکسیداسیون مواد قابل تجزیه در طی 5 روز را BOD5 یا همان اکسیژن خواهی بیولوژیکی 5 روزه می گویند.

معمولا آزمایش BOD در دمای 20 درجه سانتی گراد انجام م گیرد. از نظر تئوری زمانی نامحدود برای اکسیداسیون مواد آلی توسط باکتری ها لازم است، ولی معمولا مدت 20 روز را که در طی آن 95 تا 99 درصد از مواد آلی اکسید می شوند، به عنوان زمان لازم برای اکسیداسیون مواد آلی در نظر می گیرند. از آنجاییکه این زمان طولانی است و درصد زیادی از مواد آلی (70-68%) در طی 5 روز اول تجزیه می شوند، معمولا آزمایش را در مدت 5 روز انجام داده و نتیجه را به صورت BOD₅ نمایش می دهند.

در آزمایش BOD5 نمونه ای رقیق شده از فاضلاب را در یک ظرفیت بسته ریخته و اکسیژن مورد نیاز را از طریق آب رقیق سازی به آن تزریق می کنند. در این لحظه مقدار اکسیژن محلول اندازه گیری می شود. پس از گذشت 5 روز مقدار اکسیژن محلول مجددا اندازه گیری شده و بدین ترتیب مقدار اکسیژن مصرفی توسط باکتریها در 5 روز محاسبه می شود.

      در جدول مقابل مقدار BOD5نمونه ­وار برخی از فاضلاب­ها آمده است.

دلیل اهمیت شاخص BOD5

    افزایش شاخص BOD5 اثر مستقیمی بر مصرف اکسیژن محلول منابع پذیرنده پساب در محیط زیست خواهد داشت. بطوریکه هر چه این شاخص بالاتر باشد مقدار اکسیژن بیشتری از آبهای پذیرنده را مصرف کرده و بدین ترتیب حیات موجودات و جانداران را به خطر خواهند انداخت.  یکی از دلایل مرگ ماهی ها و آبزیان و همچنین بوی بد رودخانه ها و مردابها بالا بودن شاخص BOD5 پساب تخلیه شده است. بوی بد زمانی در آب ایجاد می شود که اکسیژن محلول آن مصرف شده و آب در شرایط بی هوازی قرار گیرد. 

   از سوی دیگرهر چه نسبت BOD5 به میزان COD بالاتر باشد، نشان از قابلیت تجزیه بالاتر مواد توسط باکتریها است. به عبارت دیگر زمانی که این نسبت بیش از 0.5 باشد، شرایط برای استفاده از فرآیندهای بیولوژیکی تصفیه مهیا می شود. اگر از فرآیندهای بیولوژیکی در فاضلابهایی استفاده شود که این نسبت کمتر از 0.3 باشد، آن فرآیند کارایی چندانی در تصفیه فاضلاب نداشته و اقتصادی نخواهد بود. 

<

p style=”text-align: justify;”>فرآیندهای تصفیه فاضلاب چگونه صورت میگرد؟ بیشتر بخوانید